توسط : آیا استفاده از روغن‌های غیر استاندارد برای موتور خودرو خطرناک است؟
روغن موتور یکی از حیاتی‌ترین مایعات مورد استفاده در خودرو است. وظیفه اصلی این روغن، کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک موتور، خنک‌سازی، پاک‌سازی، جلوگیری از زنگ‌زدگی و حفظ عملکرد موتور است. اما اگر به‌جای استفاده از روغن‌های استاندارد و توصیه‌شده توسط شرکت سازنده خودرو، از روغن‌های متفرقه و غیر استاندارد استفاده کنیم چه می‌شود؟ این سوالی است که بسیاری از مالکان خودرو، به‌ویژه در شرایط تورم و گرانی قطعات، از خود می‌پرسند. در این مقاله به بررسی دقیق خطرات استفاده از روغن موتور غیر استاندارد خواهیم پرداخت.
۱. روغن موتور چه کاری انجام می‌دهد؟
روغن موتور نقش‌های کلیدی زیر را در عملکرد خودرو ایفا می‌کند:
-
روان‌کاری قطعات متحرک: قطعات داخلی موتور با سرعت و فشار بالا در حال حرکت‌اند. روغن باعث کاهش اصطکاک و جلوگیری از ساییدگی آن‌ها می‌شود.
-
خنک‌سازی موتور: گرمای حاصل از احتراق به‌وسیله روغن جذب شده و از بخش‌های حساس موتور دور می‌شود.
-
پاک‌سازی موتور: روغن موتور با کمک افزودنی‌های خاص، ذرات آلودگی، گرد و غبار، و باقی‌مانده‌های احتراق را به خود جذب می‌کند.
-
محافظت در برابر خوردگی: افزودنی‌های ضد خوردگی موجود در روغن مانع از زنگ‌زدگی و پوسیدگی قطعات می‌شوند.
۲. روغن غیر استاندارد چیست؟
روغن غیر استاندارد به انواع روغن‌هایی گفته می‌شود که فاقد تاییدیه‌های معتبر بین‌المللی (مانند API یا ACEA)، استانداردهای خودروساز، یا آزمایش‌های کنترل کیفیت مناسب هستند. این روغن‌ها معمولاً:
-
در شرایط غیربهداشتی و بدون تجهیزات دقیق تولید می‌شوند.
-
فاقد مواد افزودنی مورد نیاز مانند ضد کف، ضد اکسیداسیون و پاک‌کننده‌ها هستند.
-
یا حتی از روغن‌های کارکرده بازیافت شده‌اند.
۳. خطرات استفاده از روغن موتور غیر استاندارد
۳.۱ کاهش عملکرد موتور
یکی از اولین اثرات استفاده از روغن غیر استاندارد، کاهش روان‌کاری مناسب بین قطعات است. اصطکاک افزایش یافته، گرمای بیشتری تولید شده و در نهایت راندمان موتور افت می‌کند.
۳.۲ افزایش مصرف سوخت
وقتی اصطکاک بین قطعات افزایش یابد، موتور برای تولید قدرت مشابه، باید انرژی بیشتری صرف کند. این موضوع باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود.
۳.۳ آسیب به یاتاقان‌ها و سوپاپ‌ها
قطعات حساسی مانند یاتاقان‌های میل‌لنگ، میل‌بادامک و سوپاپ‌ها به روان‌کاری دقیق نیاز دارند. در صورت عملکرد نامناسب روغن، این قطعات ساییده یا قفل می‌شوند که منجر به تعمیرات بسیار پرهزینه خواهد شد.
۳.۴ ایجاد رسوبات و لجن
روغن‌های بی‌کیفیت در برابر حرارت و آلودگی مقاومت کمی دارند. این روغن‌ها به‌سرعت اکسید می‌شوند و لجن یا رسوباتی تولید می‌کنند که کانال‌های روغن‌کاری را مسدود کرده و عملکرد موتور را مختل می‌کنند.
۳.۵ آسیب به توربو شارژر
در خودروهای مجهز به توربو، روان‌کاری دقیق اهمیت بیشتری دارد. استفاده از روغن نامناسب باعث می‌شود که توربو در دماهای بالا به درستی خنک نشود و به‌سرعت آسیب ببیند.
۵. چرا برخی افراد هنوز از روغن‌های غیر استاندارد استفاده می‌کنند؟
دلایل زیادی باعث می‌شود برخی افراد سراغ روغن‌های ارزان و غیر استاندارد بروند:
-
قیمت پایین‌تر: معمولاً روغن‌های متفرقه قیمت ارزان‌تری دارند.
-
عدم آگاهی: برخی کاربران اطلاعی از اهمیت کیفیت روغن موتور ندارند.
-
بازاریابی فریبنده: برخی برندهای بی‌نام و نشان با تبلیغات فریبنده، خود را معادل برندهای اصلی معرفی می‌کنند.
-
فقدان نظارت: در برخی مناطق، بازار آزاد لوازم یدکی فاقد نظارت دقیق است و تقلب رایج شده است.
۶. چگونه روغن موتور مناسب انتخاب کنیم؟
برای جلوگیری از خطرات ناشی از روغن غیر استاندارد، به موارد زیر توجه کنید:
۶.۱ مراجعه به دفترچه راهنما
در دفترچه راهنمای هر خودرو، گرید مناسب روغن (مثلاً 5W-30 یا 10W-40) و نوع آن (معدنی، نیمه‌سنتتیک، سنتتیک کامل) ذکر شده است.
۶.۲ خرید از فروشگاه‌های معتبر
همیشه از فروشگاه‌ها یا نمایندگی‌های رسمی برندهای معتبر خرید کنید. به بسته‌بندی روغن، شماره سریال، و برچسب اصالت توجه کنید.
۶.۳ بررسی تاییدیه‌ها
روغن باید دارای استانداردهای بین‌المللی و تاییدیه شرکت‌های خودروسازی باشد.
نتیجه‌گیری
استفاده از روغن موتور غیر استاندارد اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت هزینه کمتری داشته باشد، اما در بلندمدت می‌تواند صدمات بسیار جدی و پرهزینه‌ای به خودرو وارد کند. این روغن‌ها معمولاً فاقد کیفیت لازم، افزودنی‌های ضروری و استانداردهای ایمنی هستند و کارایی موتور را به شدت کاهش می‌دهند. انتخاب روغن مناسب و با کیفیت، سرمایه‌گذاری برای سلامت خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیرات آتی است.
پس اگر به عمر طولانی‌تر موتور خودرو، مصرف بهینه سوخت و کاهش خطرات فنی علاقه دارید، هیچ‌گاه فریب ظاهر و قیمت پایین روغن‌های تقلبی یا بی‌نام و نشان را نخورید.
