توسط : آیا نصب قطعات غیراصل روی خودرو در بیمه بدنه تأثیر دارد؟
مقدمه
در بازار امروز قطعات یدکی خودرو، بسیاری از مالکان به دلایل مختلف از جمله کمبود قطعات اصل، قیمت بالا، یا سهولت دسترسی به سراغ استفاده از قطعات غیراصل می‌روند. اما یکی از دغدغه‌های مهمی که معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود، تأثیر استفاده از این قطعات بر شرایط بیمه بدنه خودرو است. آیا اگر از قطعات غیراصلی استفاده شود، شرکت بیمه در زمان پرداخت خسارت مسئولیتی خواهد پذیرفت؟ آیا ممکن است این موضوع منجر به کاهش یا عدم پرداخت خسارت شود؟
در این مقاله به بررسی دقیق این موضوع از منظر حقوقی، فنی و بیمه‌ای پرداخته و تلاش می‌کنیم به این سؤال مهم پاسخ دهیم.
آشنایی با بیمه بدنه خودرو
بیمه بدنه یکی از بیمه‌های اختیاری در ایران است که خساراتی مانند:
-
تصادف (حتی اگر راننده مقصر باشد)
-
واژگونی
-
آتش‌سوزی
-
سرقت کلی خودرو
-
خسارات ناشی از بلایای طبیعی (در صورت خرید پوشش مربوطه)
را جبران می‌کند.
اما برای استفاده از این مزایا، شرایط مشخصی توسط شرکت بیمه تعیین شده است. از جمله این شرایط، وضعیت فنی خودرو و اصالت قطعات آن است.
قطعه غیراصل چیست؟
قطعات غیراصل یا اصطلاحاً OEM (Original Equipment Manufacturer) نبودند، قطعاتی هستند که:
-
توسط سازنده اصلی خودرو تولید نشده‌اند
-
تحت استانداردهای رسمی خودرو ساز طراحی یا تست نشده‌اند
-
معمولاً از نظر کیفیت، دوام و عملکرد از قطعات اصلی پایین‌تر هستند
این قطعات ممکن است ایرانی، چینی یا کشورهای دیگر باشند و در بازار آزاد با قیمت بسیار پایین‌تری به فروش می‌رسند.
چرا افراد از قطعات غیراصل استفاده می‌کنند؟
برخی دلایل رایج عبارت‌اند از:
-
قیمت پایین‌تر: گاهی اختلاف قیمت بسیار زیاد است.
-
در دسترس نبودن قطعات اصل: خصوصاً در خودروهای وارداتی.
-
عدم آگاهی فنی راننده یا مالک خودرو
-
پیشنهاد مکانیک برای کاهش هزینه تعمیر
دیدگاه شرکت‌های بیمه درباره قطعات غیراصل
اکثر شرکت‌های بیمه در زمان عقد قرارداد بیمه بدنه، اطلاعات کاملی از وضعیت خودرو، کارکرد، نوع استفاده و همچنین اصالت قطعات دریافت می‌کنند. اگر در زمان عقد قرارداد، خودرو با قطعات اصلی بررسی و بیمه شده باشد اما بعداً قطعات غیراصل جایگزین شوند، این موضوع می‌تواند تبعاتی برای پرداخت خسارت به همراه داشته باشد.
برخی از نکات کلیدی در این زمینه:
-
عدم اطلاع‌رسانی به بیمه‌گر در صورت تغییر قطعات به غیراصل، ممکن است مصداق کتمان حقیقت تلقی شود.
-
در بسیاری از شرایط، در صورت بروز حادثه و بررسی کارشناسی، اگر مشخص شود قطعه غیراصل باعث بروز یا تشدید حادثه شده، شرکت بیمه مسئولیتی در قبال پرداخت خسارت ندارد.
-
برخی شرکت‌ها درج نوع قطعات را به‌عنوان شرط در بیمه‌نامه ذکر می‌کنند. اگر قطعه غیراصل نصب شده باشد و خلاف این شرط باشد، تعهد بیمه‌گر ساقط می‌شود.
تأثیر مستقیم استفاده از قطعات غیراصل در شرایط خاص
1. در تصادفات شدید
در صورتی که استفاده از قطعه غیراصل مانند لنت ترمز، لاستیک غیراستاندارد یا سیستم تعلیق غیراصل منجر به بروز تصادف شود، کارشناس بیمه این مورد را گزارش کرده و احتمال دارد خسارت کلی رد شود.
2. در آتش‌سوزی ناشی از نقص فنی
اگر سیم‌کشی غیراصل یا باتری نامناسب باعث آتش‌سوزی خودرو شود، شرکت بیمه با استناد به «نقص فنی ناشی از تغییرات غیراصولی» می‌تواند از پرداخت خسارت امتناع کند.
3. در سرقت
در مواردی که سیستم قفل یا دزدگیر غیراصل و ناکارآمد نصب شده باشد، اگر مشخص شود سرقت به دلیل کیفیت پایین این تجهیزات بوده است، بیمه‌گر می‌تواند خسارت را کاهش داده یا پرداخت نکند.
بندهای مرتبط در بیمه‌نامه‌های بدنه
اغلب بیمه‌نامه‌های بدنه دارای بندهایی هستند که به‌صراحت اعلام می‌کنند:
-
هرگونه تغییر فنی، تیونینگ، جایگزینی قطعات یا تجهیزات با نمونه‌های غیراستاندارد باید به اطلاع بیمه‌گر برسد.
-
در صورت عدم اطلاع و بررسی مجدد خودرو، بیمه‌نامه می‌تواند باطل یا غیرقابل استفاده شود.
مثال واقعی از پرونده خسارت
در سال‌های گذشته، برخی پرونده‌های حقوقی در مراجع قضایی مطرح شده‌اند که در آن‌ها:
-
مالک خودرو پس از تعویض کمک‌فنر با نمونه غیراصل، تصادف کرده و خودرو واژگون شده است.
-
کارشناس بیمه در گزارش خود دلیل تشدید تصادف را شکستگی زودهنگام کمک‌فنر غیراصل ذکر کرده است.
-
دادگاه با استناد به نظر کارشناس، شرکت بیمه را از پرداخت خسارت معاف دانسته است.
راهکارهایی برای کاهش ریسک استفاده از قطعات غیراصل
اگر به ناچار مجبور به استفاده از قطعات غیراصل هستید، رعایت موارد زیر اهمیت دارد:
-
قطعات تاییدشده و دارای استاندارد ملی یا بین‌المللی خریداری کنید.
-
فاکتور و گارانتی معتبر دریافت کنید.
-
حتماً در صورت نصب قطعه جدید، اطلاع‌رسانی کتبی به شرکت بیمه داشته باشید.
-
در برخی موارد، شرکت بیمه خودرو را بازدید مجدد کرده و پوشش را به‌روزرسانی می‌کند.
-
در هنگام تمدید بیمه بدنه، وضعیت قطعات فعلی را با شرکت بیمه بررسی و ثبت کنید.
آیا نصب قطعات غیراصل جرم است؟
خیر، استفاده از قطعات غیراصل جرم محسوب نمی‌شود، مگر اینکه این اقدام به قصد کلاهبرداری از بیمه یا فریب خریدار خودرو باشد. اما باید توجه داشت که استفاده از قطعات بی‌کیفیت و بدون استاندارد می‌تواند باعث بروز خطرات جانی و مالی شود و تبعات قانونی غیرمستقیم مانند عدم پرداخت خسارت را به همراه داشته باشد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
استفاده از قطعات غیراصل در خودرو، در حالی که ممکن است به‌طور موقت باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شود، اما در بلندمدت می‌تواند منجر به خسارات فنی و مالی جبران‌ناپذیری شود. از دیدگاه شرکت‌های بیمه، اصالت قطعات و وضعیت فنی خودرو از عوامل کلیدی در پذیرش و پرداخت خسارت هستند.
بنابراین اگر صاحب خودرویی هستید که بیمه بدنه دارد یا قصد خرید بیمه بدنه را دارید، حتماً از نصب قطعات اصل یا قطعات دارای استاندارد معتبر اطمینان حاصل کرده و در صورت هرگونه تغییر، شرکت بیمه را مطلع کنید. شفافیت در این موارد نه‌تنها ضامن دریافت خسارت در شرایط بحرانی است، بلکه باعث حفظ ایمنی خود و سرنشینان خودرو نیز خواهد شد.
