توسط : آشنایی کامل با عملکرد، علائم خرابی و روش‌های تمیز کردن انژکتور خودرو
در خودروهای امروزی، سیستم تزریق سوخت جایگزین کاربراتورهای قدیمی شده است. قلب این سیستم را قطعه‌ای به نام انژکتور تشکیل می‌دهد. اگر انژکتورها درست کار نکنند، خودرو به‌درستی شتاب نمی‌گیرد، ریپ می‌زند، مصرف سوخت بالا می‌رود یا حتی روشن نمی‌شود.
در این مقاله به این می‌پردازیم که انژکتور چیست، چگونه کار می‌کند، چه علائمی نشان‌دهنده خرابی یا گرفتگی آن هستند و در نهایت چگونه باید آن را تمیز کرد.
انژکتور چیست؟
انژکتور (Injector) قطعه‌ای الکترومکانیکی است که وظیفه‌ی آن پاشش سوخت با فشار بالا و به‌صورت پودری در داخل سیلندر یا منیفولد هوا است.
هر سیلندر معمولاً یک انژکتور دارد. انژکتور با کمک ECU (واحد کنترل الکترونیکی موتور)، میزان دقیق و زمان مناسب تزریق سوخت را کنترل می‌کند تا احتراق بهینه انجام شود.
نحوه عملکرد انژکتور چگونه است؟
-
سوخت از باک توسط پمپ بنزین با فشار بالا به ریل سوخت می‌رسد.
-
انژکتور با دریافت فرمان از ECU، برای مدت بسیار کوتاهی باز می‌شود (چند میلی‌ثانیه).
-
در این لحظه، سوخت از نازل انژکتور به‌صورت پودر شده وارد سیلندر می‌شود.
-
همزمان هوا از دریچه گاز وارد محفظه شده و مخلوط سوخت و هوا برای احتراق آماده می‌شود.
این فرآیند باید بسیار دقیق، سریع و با فشار مشخص انجام شود تا موتور بدون لرزش و با راندمان بالا کار کند.
انواع انژکتور
-
انژکتور چند نقطه‌ای (MPFI):
-
در بیشتر خودروهای انژکتوری معمول است.
-
به ازای هر سیلندر یک انژکتور دارد.
-
-
انژکتور مستقیم (GDI):
-
در خودروهای مدرن‌تر وجود دارد.
-
سوخت را مستقیماً داخل سیلندر تزریق می‌کند.
-
دقت بالاتری دارد ولی حساس‌تر است.
-
-
انژکتور تک‌نقطه‌ای:
-
در خودروهای قدیمی‌تر استفاده می‌شود.
-
یک انژکتور برای کل موتور دارد.
-
چرا انژکتور کثیف یا خراب می‌شود؟
-
کیفیت پایین سوخت یا وجود ناخالصی در بنزین
-
عدم تعویض به‌موقع فیلتر بنزین
-
جمع شدن رسوبات در نازل انژکتور به‌مرور زمان
-
رانندگی در دورهای پایین یا زیاد خاموش و روشن کردن خودرو
علائم کثیفی یا خرابی انژکتور
-
ریپ زدن خودرو
-
افزایش مصرف سوخت
-
کاهش قدرت و شتاب موتور
-
روشن شدن چراغ چک موتور
-
لرزش موتور در دور آرام (Idle)
-
بوی شدید بنزین از اگزوز
-
استارت سخت مخصوصاً در صبح‌ها
اگر هر کدام از این علائم را مشاهده کردید، احتمال دارد انژکتورها دچار گرفتگی یا خرابی شده باشند و نیاز به بررسی دارند.
چطور انژکتورها را تمیز کنیم؟ (۳ روش رایج)
۱. تمیز کردن با مکمل شوینده انژکتور (در باک بنزین)
مناسب برای: پیشگیری و گرفتگی‌های جزئی
-
افزودن مکمل شوینده مخصوص (Fuel Injector Cleaner) به باک بنزین
-
این محلول با سوخت ترکیب شده و در مسیر سوخت حرکت کرده و رسوبات انژکتورها را شل می‌کند
-
نیاز به باز کردن قطعه ندارد
-
هر ۵ تا ۱۰ هزار کیلومتر یک بار توصیه می‌شود
ساده و ارزان
ممکن است برای گرفتگی‌های شدید مؤثر نباشد
۲. استفاده از دستگاه شست‌وشوی انژکتور بدون باز کردن (رو موتور)
مناسب برای: گرفتگی متوسط
-
دستگاه مخصوصی به ورودی ریل سوخت وصل می‌شود
-
محلول شوینده با فشار کنترل‌شده به سیستم تزریق می‌شود
-
موتور روشن می‌ماند تا مواد شوینده درون انژکتورها عبور کند
-
تمام رسوبات در زمان روشن بودن موتور پاک می‌شوند
سریع و مؤثر
نیاز به دستگاه تخصصی دارد
۳. شست‌وشوی دستی با باز کردن انژکتورها
مناسب برای: گرفتگی شدید
-
باز کردن کامل انژکتورها از روی موتور
-
اتصال آن‌ها به دستگاه شست‌وشوی حرفه‌ای (Ultrasonic Cleaning)
-
بررسی پاشش، نشت، مقاومت اهمی و عملکرد دقیق هر انژکتور
-
در صورت لزوم، تعویض سوزن یا اورینگ‌ها
دقیق‌ترین روش شست‌وشو
هزینه‌برتر و زمان‌برتر نسبت به روش‌های دیگر
مزایای تمیز کردن انژکتور
-
افزایش قدرت موتور
-
کاهش مصرف سوخت
-
بهبود شتاب و عملکرد نرم خودرو
-
کاهش آلایندگی
-
افزایش عمر قطعات موتور و کاتالیست
چند نکته مهم در نگهداری انژکتور
-
هر ۲۰،۰۰۰ تا ۳۰،۰۰۰ کیلومتر، یک‌بار از مکمل شوینده استفاده کنید
-
از بنزین باکیفیت و ترجیحاً سوپر استفاده کنید
-
فیلتر بنزین را هر ۱۵،۰۰۰ تا ۳۰،۰۰۰ کیلومتر تعویض کنید
-
در ترافیک سنگین یا هنگام استفاده زیاد از کولر، بیشتر مراقب عملکرد خودرو باشید
-
در صورت استشمام بوی سوخت یا ریپ زدن سریعاً بررسی کنید
آیا انژکتور خراب باید تعویض شود یا قابل تعمیر است؟
در بسیاری موارد، گرفتگی انژکتور قابل رفع است و نیازی به تعویض کامل آن نیست. اما اگر موارد زیر دیده شود، بهتر است تعویض انجام شود:
-
نشت شدید سوخت از انژکتور
-
سوخت پاشی ناقص یا ناصاف
-
خرابی سوزن یا کویل داخلی
-
خوردگی شدید نازل
هزینه انژکتور بستگی به نوع خودرو دارد و ممکن است بین ۷۰۰ هزار تا ۲.۵ میلیون تومان برای هر عدد متغیر باشد.
نتیجه‌گیری
انژکتور از مهم‌ترین قطعات سیستم سوخت‌رسانی خودرو است. عملکرد صحیح آن، تأثیر مستقیم بر شتاب، مصرف سوخت و سلامت موتور دارد. گرفتگی انژکتورها به‌مرور زمان طبیعی است، اما با تمیز کردن منظم، استفاده از مکمل‌ها و مراقبت از سیستم سوخت‌رسانی می‌توان از خرابی‌های پرهزینه جلوگیری کرد.
در صورت مشاهده علائم خرابی مانند ریپ زدن، افزایش مصرف سوخت یا لرزش در دور آرام، بهتر است انژکتورها را بررسی یا تمیز کنید.
