توسط : اهمیت روغن گیربکس در خودرو
روغن گیربکس (Gearbox Oil) نقش کلیدی در روانکاری چرخ‌دنده‌ها، کاهش اصطکاک، خنک‌سازی اجزا و انتقال صحیح قدرت دارد. در خودروهای دستی و اتوماتیک، روغن‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در صورت نشت این روغن، کاهش سطح آن باعث افزایش اصطکاک، داغ شدن گیربکس و در نهایت خرابی جدی قطعات داخلی می‌شود.
علائم نشت روغن گیربکس
1. ایجاد لکه روغن زیر خودرو
واضح‌ترین نشانه نشت روغن گیربکس، مشاهده لکه‌هایی چرب و رنگی زیر خودرو پس از توقف طولانی‌مدت است. اگر این لکه‌ها قرمز، قهوه‌ای یا کهربایی رنگ باشند و چرب و غلیظ به‌نظر برسند، احتمالاً مربوط به روغن گیربکس هستند.
2. بوی سوختگی
نشت روغن باعث کاهش سطح آن شده و در نتیجه دمای گیربکس بالا می‌رود. در این شرایط ممکن است بوی تند سوختگی از موتور یا اطراف آن احساس شود. این بو می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده از افزایش دمای بیشازحد گیربکس باشد.
3. سختی در تعویض دنده‌ها
در گیربکس‌های دستی، کاهش سطح روغن ممکن است باعث شود دنده‌ها سخت یا با صدا جابجا شوند. در گیربکس‌های اتوماتیک، علائم شامل تأخیر در تغییر دنده، کاهش نرمی در تعویض یا لرزش هنگام رانندگی است.
4. روشن شدن چراغ هشدار گیربکس
در برخی خودروهای جدید، کاهش فشار یا سطح روغن گیربکس می‌تواند منجر به روشن شدن چراغ هشدار مربوط به سیستم گیربکس یا موتور شود.
5. صدای ناهنجار در زمان حرکت
اگر در هنگام شتاب‌گیری یا تعویض دنده صداهای غیرعادی مانند سایش، زوزه یا ضربه از زیر خودرو به گوش برسد، می‌تواند نشان‌دهنده کاهش روانکاری ناشی از نشت روغن گیربکس باشد.
دلایل نشت روغن گیربکس
1. فرسودگی یا خرابی کاسه‌نمدها
کاسه‌نمدهای میل‌ورودی و میل‌خروجی گیربکس، در صورت فرسودگی یا آسیب، می‌توانند باعث نشت روغن از محل اتصال شفت‌ها به گیربکس شوند.
2. شل بودن یا خرابی واشر کارتل گیربکس
اگر واشر کارتل گیربکس که محل نگهداری روغن است، آسیب دیده یا به درستی نصب نشده باشد، ممکن است درز روغن از اطراف آن اتفاق بیافتد.
3. ترک یا شکستگی در بدنه گیربکس
در اثر ضربه شدید به زیر خودرو یا تصادف، بدنه فلزی یا آلومینیومی گیربکس ممکن است دچار ترک‌خوردگی شده و باعث نشت روغن شود.
4. پر کردن بیش از حد روغن گیربکس
در برخی موارد، اضافه‌کردن بیشازحد روغن نیز می‌تواند باعث نشت از دریچه‌های تهویه یا نقاط اتصال شود.
5. خرابی واشر یا مهره درب تخلیه روغن
در هنگام تعویض روغن گیربکس، اگر درپوش تخلیه به خوبی بسته نشود یا واشر آن آسیب ببیند، احتمال نشتی وجود دارد.
روش‌های تشخیص سریع نشت روغن گیربکس
1. بررسی چشمی زیر خودرو
خودرو را در محل تمیزی پارک کرده و پس از چند ساعت، زیر آن را برای وجود لکه بررسی کنید. همچنین می‌توانید یک مقوای سفید رنگ زیر خودرو قرار دهید تا نوع و رنگ مایع نشتی را مشخص‌تر ببینید.
2. بررسی سطح روغن گیربکس
در خودروهایی که میله اندازه‌گیری روغن گیربکس (Dipstick) دارند، به‌صورت دوره‌ای سطح روغن را بررسی کنید. اگر کاهش سطح مشاهده شود، احتمال نشت وجود دارد.
3. تشخیص از روی صدا یا رفتار خودرو
اگر متوجه تغییر در عملکرد دنده‌ها، لرزش، صدا یا سفتی فرمان شدید، این موارد می‌تواند نشانه‌ای از کاهش سطح روغن باشد.
4. بازدید توسط مکانیک متخصص
در صورت تردید، بهترین کار مراجعه به مکانیک مجرب است. با بالا بردن خودرو و بررسی دقیق نواحی مشکوک به نشت، می‌توان مکان دقیق نشت را پیدا و برطرف کرد.
راهکارهای پیشگیری از نشت روغن گیربکس
-
تعویض منظم روغن گیربکس طبق توصیه کارخانه سازنده
-
استفاده از روغن گیربکس باکیفیت و اصل
-
نصب صحیح قطعات در هنگام سرویس یا تعمیر گیربکس
-
بررسی دوره‌ای کاسه‌نمدها و اتصالات
-
پرهیز از رانندگی در مسیرهای سنگلاخی یا دارای مانع بلند که به زیر خودرو ضربه وارد کند
نتیجه‌گیری
نشت روغن گیربکس یک مشکل جدی اما قابل پیشگیری است که نباید نادیده گرفته شود. تشخیص به‌موقع این مشکل می‌تواند از آسیب‌های پرهزینه به سیستم انتقال قدرت جلوگیری کند. با بررسی مرتب زیر خودرو، توجه به رفتار خودرو در هنگام تعویض دنده و بررسی سطح روغن، می‌توان خیلی زود از وجود نشتی آگاه شد.
در نهایت، نگهداری صحیح از سیستم گیربکس و تعویض به‌موقع روغن با استفاده از محصولات استاندارد، نه‌تنها عمر خودرو را افزایش می‌دهد بلکه هزینه‌های تعمیرات سنگین را کاهش می‌دهد. اگر متوجه هرگونه نشانه از نشت روغن شدید، بلافاصله برای بررسی و تعمیر آن اقدام کنید.
