توسط : (زمستان و تابستان؛ تهدید یا فرصت؟)
تغییرات آب‌وهوایی در فصل‌های سرد و گرم، اثر مستقیمی بر عملکرد قطعات حساس خودرو به‌ویژه سیستم‌های خنک‌کننده و موتور دارد. عدم توجه به این موضوع می‌تواند منجر به گرم‌شدن بیش از حد موتور، یخ‌زدگی، خرابی واترپمپ، کاهش عمر مایع خنک‌کننده و افزایش مصرف سوخت شود.
در این مقاله، در بلاگ دیناپارت به‌صورت تخصصی به بررسی تأثیر تغییرات فصلی بر موتور و سیستم خنک‌کننده خودرو می‌پردازیم و راهکارهایی برای جلوگیری از آسیب ارائه می‌کنیم.
چرا سیستم خنک‌کننده خودرو در تابستان و زمستان بحرانی می‌شود؟
سیستم خنک‌کننده وظیفه دارد دمای موتور را در محدوده‌ای مشخص نگه دارد. این سیستم شامل قطعاتی مثل رادیاتور، واترپمپ، ترموستات، فن خنک‌کننده و مایع ضدیخ/ضدجوش است. در هر فصل، چالش‌های خاصی این سیستم را تهدید می‌کند:
-
در تابستان، گرمای شدید محیط ممکن است باعث جوش آوردن موتور شود.
-
در زمستان، افت شدید دما می‌تواند موجب یخ‌زدگی مایع خنک‌کننده و ترکیدگی لوله‌ها یا بلوک موتور شود.
تأثیر فصل تابستان بر موتور و سیستم خنک‌کننده خودرو
۱. افزایش دمای محیط = افزایش احتمال جوش‌آوردن موتور
در روزهای گرم تابستان، دمای هوا به شدت بالا می‌رود و اگر سیستم خنک‌کننده معیوب باشد یا سطح مایع خنک‌کننده پایین باشد، دمای موتور ممکن است از حد مجاز فراتر رود و به اصطلاح خودرو “جوش بیاورد”.
۲. فشار مضاعف بر واترپمپ و رادیاتور
با افزایش گرما، واترپمپ و رادیاتور باید با توان بیشتری کار کنند تا گرمای موتور را دفع کنند. هرگونه رسوب یا گرفتگی در رادیاتور می‌تواند باعث کاهش توان خنک‌کنندگی شود.
۳. تبخیر سریع‌تر مایع خنک‌کننده
در تابستان، مایع ضدیخ/ضدجوش سریع‌تر تبخیر می‌شود و نیاز به بررسی منظم سطح آن افزایش می‌یابد. استفاده از ترکیب مناسب آب و ضدیخ، حتی در تابستان، الزامی است.
تأثیر فصل زمستان بر موتور و سیستم خنک‌کننده
۱. یخ‌زدگی مایع خنک‌کننده = ترک خوردن قطعات فلزی
اگر از ضدیخ مناسب استفاده نشود یا نسبت آن به آب درست نباشد، در دمای پایین زمستان، مایع درون سیستم خنک‌کننده یخ زده و منبسط می‌شود. این انبساط ممکن است باعث ترک خوردن رادیاتور، لوله‌ها یا حتی بلوک سیلندر شود.
۲. دیرتر به دمای عملکردی رسیدن موتور
در هوای سرد، موتور زمان بیشتری نیاز دارد تا گرم شود و به دمای ایده‌آل عملکردی برسد. این امر باعث افزایش مصرف سوخت و کاهش روانکاری روغن در دقایق اولیه می‌شود.
۳. تأثیر بر عملکرد ترموستات
در زمستان، ترموستات دیرتر باز می‌شود. اگر ترموستات دچار ایراد باشد، موتور ممکن است بیش از حد سرد بماند و بیش‌سوزی سوخت رخ دهد.
راهکارهای پیشگیری از آسیب در تابستان
-
بررسی سطح مایع خنک‌کننده هر دو هفته یکبار
-
سرویس دوره‌ای رادیاتور برای جلوگیری از گرفتگی
-
بررسی سلامت ترموستات و اطمینان از باز شدن به موقع
-
استفاده از ضدیخ باکیفیت حتی در تابستان برای جلوگیری از خوردگی
-
اطمینان از عملکرد صحیح فن خنک‌کننده (فن برقی یا تسمه‌ای)
راهکارهای جلوگیری از آسیب در زمستان
-
ترکیب درست ضدیخ و آب رادیاتور (حداقل ۵۰/۵۰)
-
گرم کردن خودرو قبل از حرکت به مدت ۱ تا ۲ دقیقه
-
جلوگیری از شتاب‌گیری ناگهانی در شروع حرکت
-
بررسی سلامت شلنگ‌ها و عدم وجود ترک یا نشتی
-
سرویس کامل سیستم خنک‌کننده پیش از شروع فصل سرد
آیا ضدیخ فقط مخصوص زمستان است؟ (باور غلط!)
بسیاری از رانندگان تصور می‌کنند که ضدیخ فقط برای جلوگیری از یخ‌زدگی در زمستان است؛ در حالی که ضدیخ‌های امروزی خاصیت ضدجوش، ضدخوردگی و روان‌کنندگی هم دارند. بنابراین استفاده از ضدیخ استاندارد در تمام فصول الزامی است.
نشانه‌های هشداردهنده خرابی سیستم خنک‌کننده
اگر هر یک از نشانه‌های زیر را مشاهده کردید، باید فوراً خودرو را بررسی کنید:
-
داغ شدن ناگهانی آمپر دما
-
وجود بخار از کاپوت
-
پایین بودن مداوم سطح مایع خنک‌کننده
-
نشت مایع سبز، نارنجی یا قرمز رنگ زیر خودرو
-
عملکرد ضعیف بخاری در زمستان
چگونه سیستم خنک‌کننده را چک کنیم؟
-
در حالت سرد بودن موتور، درب رادیاتور را باز کنید. سطح مایع باید تا خط نشان باشد.
-
مخزن انبساط را بررسی کنید؛ اگر خالی است، نشتی وجود دارد.
-
شلنگ‌ها را فشار دهید؛ نباید بیش از حد سفت یا ترک‌خورده باشند.
-
بررسی نشتی زیر خودرو یا دور رادیاتور و واترپمپ.
سخن پایانی: مراقبت فصلی = صرفه‌جویی بلندمدت
تغییرات آب‌وهوایی، بخشی طبیعی از رانندگی در هر منطقه هستند. اما بی‌توجهی به اثرات تابستان و زمستان بر سیستم خنک‌کننده و موتور خودرو، می‌تواند منجر به هزینه‌های سنگین تعمیراتی شود. با رعایت نکات ساده‌ای که در این مقاله گفته شد، می‌توانید عملکرد موتور را در طول سال در بهترین حالت نگه دارید.
