توسط : بررسی علل رایج، پیامدهای خطرناک و راه‌های پیشگیری از گرم شدن بیش از حد موتور خودرو
داغ شدن بیش از حد موتور یکی از شایع‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین مشکلات خودرو است که اگر به‌موقع شناسایی و برطرف نشود، ممکن است خساراتی سنگین و پرهزینه به موتور وارد کند. بسیاری از رانندگان، پس از مشاهده افزایش دمای آمپر، دودی شدن موتور یا جوش آوردن خودرو، دچار استرس می‌شوند؛ اما اگر با دلایل این اتفاق آشنا باشید، می‌توانید با آرامش آن را مدیریت و حتی از آن پیشگیری کنید.
در این مقاله به‌طور کامل به بررسی دلایل داغ شدن بیش از حد موتور خودرو، علائم هشداردهنده، خطرات ناشی از آن و راه‌حل‌های کاربردی خواهیم پرداخت.
چرا موتور خودرو بیش از حد داغ می‌شود؟
موتور خودرو به‌طور مداوم در حال کار کردن با انفجار و احتراق است. طبیعی است که دمای آن بالا باشد؛ اما سیستم خنک‌کننده وظیفه دارد این حرارت را کنترل کند. زمانی که سیستم خنک‌کننده نتواند دمای موتور را در محدوده نرمال حفظ کند، دمای موتور به‌صورت خطرناک افزایش می‌یابد.
مهم‌ترین دلایل داغ شدن موتور خودرو
1. کمبود آب رادیاتور یا ضدیخ
رایج‌ترین علت داغ شدن موتور، کم بودن سطح آب یا ضدیخ در رادیاتور است. زمانی که سطح آب کافی نباشد، گرمای موتور به‌خوبی دفع نمی‌شود.
راه‌حل: بررسی منظم سطح مایع رادیاتور و اضافه کردن ضدیخ استاندارد مخصوص فصل.
2. خرابی ترموستات
ترموستات وظیفه کنترل جریان آب بین موتور و رادیاتور را دارد. اگر ترموستات گیر کند یا خراب شود، جریان آب قطع شده و موتور به‌سرعت داغ می‌شود.
راه‌حل: تعویض ترموستات در صورت مشاهده گیر کردن یا باز نشدن.
3. خرابی واتر پمپ (پمپ آب)
واتر پمپ وظیفه گردش مایع خنک‌کننده در مدار موتور را دارد. اگر این قطعه خراب شود، جریان آب قطع می‌شود و موتور به‌سرعت داغ می‌کند.
راه‌حل: بررسی نشتی واتر پمپ یا صدای غیرعادی، و تعویض آن در صورت خرابی.
4. نشتی از رادیاتور، شلنگ‌ها یا اتصالات
نشتی در مدار خنک‌کننده باعث کاهش آب و فشار می‌شود و این موضوع باعث افزایش دمای موتور خواهد شد.
راه‌حل: بررسی رادیاتور، شلنگ‌ها و اتصالات برای نشتی، سوراخ یا ترک.
5. خرابی درب رادیاتور یا مخزن انبساط
درپوش رادیاتور فشار سیستم را حفظ می‌کند. اگر خراب شود، آب سریع‌تر بخار شده یا از سیستم خارج می‌شود.
راه‌حل: تعویض درپوش رادیاتور یا مخزن انبساط در صورت آسیب یا عدم نگهداری فشار.
6. خرابی فن رادیاتور یا سنسور فن
فن خنک‌کننده رادیاتور به‌خصوص در ترافیک یا حرکت کند بسیار مهم است. اگر فن کار نکند، دما سریعاً بالا می‌رود.
راه‌حل: بررسی عملکرد فن و سنسور حرارتی آن. در خودروهای جدید ممکن است با ECU کنترل شود.
7. وجود هوا در سیستم خنک‌کننده
وجود هوا در مدار باعث اختلال در گردش آب و افت راندمان خنک‌کاری می‌شود.
راه‌حل: هواگیری سیستم خنک‌کننده به‌وسیله باز کردن پیچ هواگیری یا استفاده از دستگاه.
8. گرفتگی یا رسوب در رادیاتور
رادیاتور در طول زمان ممکن است دچار رسوب، زنگ‌زدگی یا گرفتگی شود و توان خنک‌کردن خود را از دست بدهد.
راه‌حل: شست‌وشو یا تعویض رادیاتور در صورت گرفتگی شدید.
9. خرابی واشر سرسیلندر
اگر واشر سرسیلندر آسیب ببیند، آب و روغن مخلوط می‌شوند و سیستم خنک‌کننده از کار می‌افتد. این حالت یکی از بدترین دلایل داغ شدن موتور است.
راه‌حل: تعمیر یا تعویض فوری واشر سرسیلندر در تعمیرگاه مجاز.
10. رانندگی طولانی در سربالایی یا ترافیک سنگین
در شرایط سخت رانندگی، دمای موتور بیشتر از حالت معمول می‌شود. اگر سیستم خنک‌کننده سالم نباشد، موتور جوش می‌آورد.
راه‌حل: کاهش فشار روی موتور، خاموش کردن کولر، و توقف کوتاه برای خنک شدن خودرو.
علائم داغ شدن موتور خودرو
-
بالا رفتن دمای آمپر (فراتر از ۹۰ درجه سانتی‌گراد)
-
خروج بخار یا دود از کاپوت
-
کاهش توان موتور یا خاموش شدن ناگهانی
-
شنیدن صدای جوش آمدن آب از موتور
-
بوی داغ شدن یا سوختگی
خطرات داغ شدن موتور خودرو
اگر دمای موتور بیش از حد بالا برود و این مشکل نادیده گرفته شود، ممکن است عواقب زیر رخ دهد:
-
سوختن واشر سرسیلندر
-
تاب برداشتن سرسیلندر یا بلوک موتور
-
آسیب جدی به پیستون‌ها و سوپاپ‌ها
-
خرابی کامل موتور و نیاز به تعویض یا تعمیر اساسی
در صورت داغ شدن موتور چه کنیم؟
اگر متوجه شدید موتور خودرو در حال داغ شدن است، فوراً اقدامات زیر را انجام دهید:
-
خودرو را در محل امن متوقف کنید.
-
موتور را خاموش نکنید؛ اجازه دهید چند دقیقه در حالت درجا کار کند تا فن روشن شود.
-
کولر را خاموش و بخاری را روشن کنید (برای تخلیه گرما از موتور).
-
کاپوت را باز کنید تا حرارت خارج شود.
-
پس از خنک شدن کامل، سطح آب رادیاتور را چک کنید و در صورت نیاز، آب اضافه کنید.
-
به نزدیک‌ترین تعمیرگاه مراجعه کنید.
هرگز در حالت داغ بودن موتور درب رادیاتور را باز نکنید؛ ممکن است بخار داغ باعث سوختگی شود.
راهکارهای پیشگیری از داغ شدن موتور
بررسی منظم سطح آب و ضدیخ
سرویس دوره‌ای ترموستات، پمپ آب و رادیاتور
استفاده از ضدیخ مناسب فصل (تابستان هم!)
اطمینان از سلامت فن و سنسور دما
هواگیری سیستم خنک‌کننده بعد از تعمیر
اجتناب از رانندگی شدید در گرمای شدید یا سربالایی بدون توقف
سخن پایانی
داغ شدن بیش از حد موتور خودرو مشکلی جدی است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به آسیب‌های گران‌قیمت و حتی از کار افتادن کامل خودرو شود. آشنایی با دلایل و علائم این مشکل، کلید پیشگیری از خسارت‌های بزرگ است. با رعایت نکات ساده‌ای مثل چک کردن آب رادیاتور، تعویض منظم ضدیخ، و سرویس دوره‌ای، می‌توان جلوی داغ شدن ناگهانی موتور را گرفت و با خیالی آسوده رانندگی کرد.
