توسط : راهنمای کامل برای پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی
تسمه‌ها و شلنگ‌ها از جمله قطعات حیاتی خودرو هستند که به‌طور مداوم در حال کار هستند و وظیفه انتقال نیرو، سیالات و تنظیم فشار و عملکرد اجزای مختلف موتور را بر عهده دارند. این قطعات ممکن است کوچک و کم‌هزینه به نظر برسند، اما خرابی آن‌ها می‌تواند به مشکلات جدی و پرهزینه‌ای منجر شود؛ از داغ شدن موتور و از کار افتادن کولر گرفته تا پارگی تسمه تایم و آسیب به موتور.
در این مقاله به بررسی کامل نقش تسمه‌ها و شلنگ‌ها، نشانه‌های خرابی، روش‌های بررسی سلامت آن‌ها و نکاتی برای افزایش طول عمر این قطعات می‌پردازیم.
تسمه‌های مهم در خودرو کدامند؟
تسمه‌ها وظیفه انتقال نیرو میان اجزای مختلف موتور را بر عهده دارند. مهم‌ترین تسمه‌های خودرو عبارتند از:
1. تسمه تایم (Timing Belt)
این تسمه، میل‌لنگ و میل‌سوپاپ را هماهنگ با هم به حرکت در می‌آورد. اگر پاره شود، ممکن است به سوپاپ‌ها و پیستون‌ها آسیب جدی وارد شود.
2. تسمه دینام (تسمه مارپیچ یا تسمه اصلی)
نیروی موتور را به دینام، کمپرسور کولر و پمپ هیدرولیک فرمان منتقل می‌کند. پارگی آن باعث از کار افتادن برق، کولر، فرمان و سیستم شارژ باتری می‌شود.
3. تسمه کولر
در برخی خودروها جدا از تسمه دینام، یک تسمه جداگانه برای کمپرسور کولر وجود دارد.
شلنگ‌های مهم خودرو
شلنگ‌ها مسیر انتقال مایعات مختلف در خودرو هستند، از جمله:
-
شلنگ رادیاتور (بالا و پایین): انتقال‌دهنده آب رادیاتور بین موتور و رادیاتور
-
شلنگ بخاری: انتقال آب گرم به بخاری کابین
-
شلنگ خلأ: تنظیم سیستم ترمز و دریچه گاز
-
شلنگ سوخت: انتقال بنزین از باک به موتور
-
شلنگ روغن یا هیدرولیک فرمان
علائم خرابی تسمه‌های خودرو
تسمه‌ها به مرور زمان فرسوده می‌شوند و باید به علائم زیر دقت کرد:
-
صدای جیغ مانند در هنگام روشن کردن خودرو یا هنگام چرخش فرمان
-
ترک‌خوردگی یا نخ‌نمایی روی سطح تسمه
-
لغزش تسمه روی پولی
-
داغ شدن بیش از حد موتور (در صورت پارگی تسمه واتر پمپ)
-
از کار افتادن کولر یا دینام
علائم خرابی شلنگ‌های خودرو
شلنگ‌ها نیز ممکن است به دلایل مختلفی مانند گرما، فشار یا فرسایش شیمیایی آسیب ببینند. نشانه‌های رایج:
-
نشتی مایعات (آب، روغن، سوخت) زیر خودرو
-
بادکردگی یا ترک‌خوردگی روی سطح شلنگ
-
بوی سوخت یا ضدیخ در کابین یا اطراف موتور
-
بالا رفتن دمای موتور بدون دلیل مشخص
چگونه سلامت تسمه‌ها را بررسی کنیم؟
1. بررسی ظاهری
با استفاده از چراغ‌قوه به سطح تسمه نگاه کنید. به دنبال ترک، فرسودگی، نخ‌نما شدن، لکه‌های روغن یا قسمت‌های صاف‌شده بگردید.
2. بررسی کشش تسمه
با فشار انگشت روی تسمه، میزان کشش آن را بررسی کنید. تسمه نباید بیش از حد شل یا سفت باشد. تسمه‌های شل باعث سر خوردن و تسمه‌های سفت باعث فشار زیاد به بلبرینگ‌ها می‌شوند.
3. گوش دادن به صدا
اگر هنگام روشن کردن خودرو یا در دورهای پایین صدایی مانند سوت یا جیغ شنیده می‌شود، ممکن است تسمه فرسوده یا شل باشد.
4. تاریخچه تعویض
اگر از زمان نصب تسمه بیشتر از ۵۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر گذشته، بهتر است آن را تعویض کنید حتی اگر ظاهر سالمی دارد. تسمه تایم مخصوصاً حساس است و نباید زمان تعویض آن را به تأخیر انداخت.
چگونه سلامت شلنگ‌ها را بررسی کنیم؟
1. لمس شلنگ
وقتی موتور خنک است، با دست شلنگ‌ها را فشار دهید. آن‌ها باید انعطاف‌پذیر و نه خیلی سفت یا خیلی نرم باشند.
2. جستجوی ترک یا ترکیدگی
با دقت سطح شلنگ‌ها را از نظر وجود ترک، بریدگی، تورم یا نشتی بررسی کنید.
3. بررسی اتصالات
محل اتصال شلنگ به موتور، رادیاتور یا دیگر اجزا را چک کنید تا نشتی، ترک یا زنگ‌زدگی نداشته باشند.
4. بررسی نشت مایع
اگر زیر خودرو مایع سبز، قرمز یا آبی رنگ مشاهده می‌کنید، احتمال نشتی از شلنگ‌ها یا اتصالات وجود دارد.
نکاتی برای نگهداری بهتر از تسمه‌ها و شلنگ‌ها
-
در سرویس‌های دورهای، تسمه‌ها و شلنگ‌ها حتماً بررسی شوند.
-
هنگام تعویض تسمه، پولی‌ها و بلبرینگ‌ها را نیز چک کنید.
-
شلنگ‌ها نباید در معرض حرارت بیش از حد یا تماس با قطعات متحرک باشند.
-
از ریختن روغن یا مواد شیمیایی روی تسمه‌ها و شلنگ‌ها خودداری کنید.
-
تسمه تایم را همیشه در کیلومتر توصیه‌شده توسط سازنده تعویض کنید.
نتیجه‌گیری
تسمه‌ها و شلنگ‌ها اگرچه قطعات ساده‌ای به نظر می‌رسند، اما نقش بسیار مهمی در عملکرد ایمن و روان خودرو دارند. بی‌توجهی به خرابی‌های کوچک در این قطعات می‌تواند به مشکلات بزرگی مثل جوش آوردن موتور، خرابی سیستم خنک‌کننده، از کار افتادن دینام یا حتی آسیب به موتور منجر شود.
با بازدیدهای منظم، گوش دادن به نشانه‌ها، تعویض به‌موقع و استفاده از قطعات با کیفیت می‌توانید از بروز بسیاری از این مشکلات جلوگیری کنید و با خیالی آسوده رانندگی نمایید.
