توسط : نقش ایربگ و سنسورهای آن در تصادفات شهری
مقدمه
در دنیای امروز که تعداد خودروها به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته و تردد در شهرها شلوغ‌تر از گذشته شده است، ایمنی خودروها به موضوعی حیاتی تبدیل شده است. یکی از مهم‌ترین سیستم‌های ایمنی در خودروهای مدرن، سیستم ایربگ یا کیسه هوای ایمنی است. ایربگ‌ها به همراه کمربند ایمنی نقش بسزایی در محافظت از جان سرنشینان در تصادفات شهری دارند. اما عملکرد صحیح ایربگ، به مجموعه‌ای از سنسورها و کنترلرهای دقیق بستگی دارد. در این مقاله به بررسی عملکرد ایربگ، نقش سنسورها، انواع آن‌ها و تأثیر واقعی این سیستم‌ها در کاهش صدمات در تصادفات شهری می‌پردازیم.
ایربگ چیست و چگونه کار می‌کند؟
ایربگ (Airbag) یا کیسه هوا، نوعی سیستم ایمنی غیرفعال است که در زمان تصادف، به سرعت باد می‌شود تا مانع از برخورد شدید بدن سرنشینان با اجزای سخت خودرو مانند فرمان، داشبورد یا شیشه جلو شود.
عملکرد اصلی ایربگ:
-
تشخیص ضربه: سنسورهای خودرو، مانند شتاب‌سنج‌ها و ژیروسکوپ‌ها، تغییر ناگهانی سرعت یا شتاب منفی را تشخیص می‌دهند.
-
ارسال سیگنال: اطلاعات به واحد کنترل ایربگ (ACU) ارسال می‌شود تا مشخص شود که آیا شرایط برای فعال‌سازی ایربگ فراهم است یا خیر.
-
انفجار کوچک ایمن: اگر شرایط اضطراری باشد، دستور آزادسازی ایربگ صادر می‌شود و یک ماده شیمیایی (معمولاً سدیم آزید) منفجر شده و گاز نیتروژن تولید می‌کند که ایربگ را در کمتر از 0.03 ثانیه باد می‌کند.
-
محافظت: ایربگ پر شده در موقعیت مناسب قرار می‌گیرد تا از برخورد شدید سر و قفسه سینه با قطعات خودرو جلوگیری کند.
انواع ایربگ‌ها در خودرو
-
ایربگ جلویی: رایج‌ترین نوع که در فرمان برای راننده و داشبورد برای سرنشین تعبیه شده است.
-
ایربگ جانبی: درون درب‌ها یا صندلی‌ها برای محافظت از تنه و لگن در تصادف‌های جانبی نصب می‌شود.
-
ایربگ پرده‌ای: از سقف باز می‌شود و از سر در برابر ضربه به پنجره‌ها محافظت می‌کند.
-
ایربگ زانویی: زیر فرمان و داشبورد برای محافظت از پاها در برخی مدل‌ها استفاده می‌شود.
-
ایربگ کمربندی: در کمربند ایمنی ادغام شده و هنگام ضربه باز می‌شود تا فشار را پخش کند.
نقش سنسورها در عملکرد ایربگ
عملکرد صحیح ایربگ وابسته به دقت و سرعت سنسورهایی است که در سرتاسر خودرو نصب شده‌اند. این سنسورها با دریافت اطلاعاتی درباره شدت ضربه، زاویه برخورد، موقعیت سرنشینان و سرعت خودرو، در تصمیم‌گیری برای فعال‌سازی ایربگ حیاتی هستند.
مهم‌ترین سنسورهای ایربگ:
-
سنسور شتاب‌سنج (Accelerometer): تغییرات ناگهانی سرعت را تشخیص می‌دهد.
-
سنسور فشار (Pressure Sensor): برای سنجش فشار وارده به درب‌ها یا بدنه در تصادفات جانبی.
-
سنسور ژیروسکوپ: وضعیت چرخش و انحراف خودرو را بررسی می‌کند.
-
سنسور حضور سرنشین (Occupant Sensor): وزن سرنشین و وجود کودک در صندلی جلو را بررسی می‌کند.
-
سنسور کمربند ایمنی: بررسی می‌کند که کمربند بسته شده یا نه و واکنش ایربگ را تنظیم می‌کند.
اهمیت ایربگ در تصادفات شهری
در تصادفات شهری، معمولاً سرعت خودروها نسبت به بزرگراه‌ها کمتر است، اما به دلیل تراکم ترافیک، پیچ‌ها، عابر پیاده، موتورسیکلت‌ها و توقف‌های ناگهانی، احتمال تصادف زیاد است.
برخی دلایل اهمیت ایربگ در شهر:
-
حفاظت در برخوردهای شاخ‌به‌شاخ: در تقاطع‌ها و چهارراه‌ها.
-
کاهش صدمات در برخوردهای جانبی: مانند تصادف با موتورسیکلت یا خودروهای دیگر در لاین مجاور.
-
کاهش خطر آسیب به کودکان: درصورت استفاده از سنسور حضور و غیرفعال شدن خودکار ایربگ.
-
محافظت از زانو و پاها: در ترافیک‌های شدید که برخوردهای عقب اتفاق می‌افتد.
مواردی که ممکن است عملکرد ایربگ را مختل کند
-
نصب غیر اصولی لوازم جانبی مانند روکش فرمان یا داشبورد.
-
آب‌گرفتگی یا ضربه شدید به سنسورهای داخلی.
-
عدم تعویض واحد کنترل ایربگ پس از تصادف قبلی.
-
خطاهای نرم‌افزاری در ECU ایربگ.
-
باز بودن کیسه هوا و عدم تعمیر یا جایگزینی آن.
نگهداری و بررسی سیستم ایربگ
اگرچه ایربگ یک سیستم غیرفعال است و در ظاهر نیاز به نگهداری خاصی ندارد، اما بررسی‌های دوره‌ای توسط تعمیرکار متخصص ضروری است.
نکات مهم نگهداری:
-
بررسی چراغ هشدار ایربگ: اگر چراغ ایربگ روی داشبورد روشن بماند، سیستم غیرفعال شده و باید بررسی شود.
-
بررسی سنسورها پس از هر ضربه شدید: حتی اگر ایربگ فعال نشده باشد.
-
عدم دست‌کاری سیم‌کشی یا قطعات سیستم ایربگ توسط افراد غیر متخصص.
-
تعویض ایربگ پس از هر تصادف حتی اگر به‌صورت جزئی باز شده باشد.
ایربگ‌ها در آینده چه تغییراتی خواهند داشت؟
با پیشرفت تکنولوژی، ایربگ‌ها نیز هوشمندتر و پیشرفته‌تر می‌شوند:
-
ایربگ‌های بیرونی: برخی خودروسازان در حال آزمایش ایربگ‌هایی هستند که پیش از برخورد و از بیرون خودرو باز می‌شوند.
-
ایربگ‌های چندمرحله‌ای: متناسب با شدت ضربه، ایربگ را با شدت کم یا زیاد باز می‌کنند.
-
ایربگ مخصوص کودکان: طراحی شده برای ایمنی بیشتر کودکان در خودرو.
-
همگام‌سازی با سیستم ترمز خودکار و دوربین‌ها.
نتیجه‌گیری
ایربگ‌ها به همراه سنسورهای دقیق، نقشی اساسی در کاهش صدمات ناشی از تصادفات شهری دارند. در کنار سایر سیستم‌های ایمنی مانند کمربند، ترمز ABS و سیستم پایداری، ایربگ‌ها جان هزاران نفر را در سراسر جهان نجات داده‌اند. با این حال، عملکرد صحیح آن‌ها نیازمند نگهداری مناسب، بررسی دوره‌ای و آگاهی رانندگان است. با شناخت بهتر عملکرد ایربگ و سنسورهای آن، می‌توانیم گامی مؤثر در افزایش ایمنی خودرو و سرنشینان در مسیرهای شهری برداریم.
