چطور از آسیب به جلوبندی خودرو جلوگیری کنیم؟

جلوبندی خودرو یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های سیستم تعلیق و فرمان خودرو است. این بخش که شامل قطعاتی مانند کمک‌فنر، بوش، سیبک، طبق، میل تعادل، سگ‌دست و … می‌شود، نقش مهمی در کنترل خودرو، نرمی حرکت، جذب ضربه و حفظ پایداری آن دارد. خرابی در سیستم جلوبندی می‌تواند موجب کاهش فرمان‌پذیری، سایش نامتوازن لاستیک‌ها، کاهش ایمنی و حتی تصادفات شود. در این مقاله، با روش‌هایی آشنا می‌شویم که به ما کمک می‌کنند از آسیب‌دیدگی زودرس جلوبندی خودرو جلوگیری کنیم.

۱. آهسته رانندگی در دست‌اندازها و مسیرهای ناهموار

یکی از اصلی‌ترین دلایل آسیب به جلوبندی، عبور با سرعت بالا از دست‌اندازها، چاله‌ها و سطوح خشن جاده است. ضربات وارد شده در چنین مواردی مستقیماً به قطعات جلوبندی منتقل شده و به مرور زمان باعث ترک، شکستگی یا خرابی قطعاتی مثل طبق، سیبک و کمک‌فنر می‌شود.

راهکار:

• کاهش سرعت قبل از رسیدن به سرعت‌گیر یا چاله‌ها

• عبور زاویه‌دار از چاله‌ها برای توزیع بهتر ضربه

• پرهیز از عبور سریع در جاده‌های خاکی یا پر از سنگریزه

۲. تنظیم منظم زوایای چرخ (Alignment)

تنظیم نبودن زاویه چرخ‌ها می‌تواند منجر به سایش نامناسب لاستیک‌ها و فشار مضاعف به جلوبندی شود. این موضوع در بلندمدت باعث خرابی زودهنگام بوش‌ها، سیبک‌ها و کمک‌فنرها خواهد شد.

نشانه‌های نیاز به تنظیم زوایای چرخ:

• کشیدن فرمان به یک سمت

• لاستیک‌هایی که یک طرف آن‌ها زودتر ساییده می‌شود

• صدای ناهنجار در فرمان‌پذیری

راهکار:

• مراجعه به تعمیرگاه برای تنظیم زوایای فرمان (alignment) حداقل سالی یک‌بار یا پس از هر تصادف، تعویض قطعه یا ورود ضربه سنگین

۳. تعویض به‌موقع بوش‌ها و قطعات لاستیکی

بوش‌ها قطعاتی پلاستیکی هستند که به عنوان ضربه‌گیر در جلوبندی عمل می‌کنند. این قطعات در طول زمان خشک و شکننده می‌شوند و اگر به‌موقع تعویض نشوند، می‌توانند فشار اضافی به سایر قطعات وارد کرده و باعث آسیب‌های زنجیره‌ای در جلوبندی شوند.

توصیه:

• هر ۵۰ تا ۷۰ هزار کیلومتر بوش‌ها را بازدید یا تعویض کنید

• از بوش‌های باکیفیت و ترجیحاً برند معتبر استفاده کنید

۴. بررسی و تعویض کمک‌فنرها

کمک‌فنر سالم نقش مهمی در جذب ضربه و جلوگیری از انتقال آن به بدنه و قطعات جلوبندی دارد. کمک‌فنر خراب نه تنها خودرو را خشک و غیرقابل کنترل می‌کند، بلکه سبب فشار بیش از حد به سایر قطعات جلو نیز می‌شود.

علائم خرابی کمک‌فنر:

• بالا و پایین پریدن خودرو پس از عبور از دست‌انداز

• نشت روغن از کمک‌فنر

• صدای تق‌تق یا کوبش از زیر خودرو

۵. کنترل منظم فرمان و سیستم تعلیق

یک فرمان سفت یا بیش از حد نرم می‌تواند نشانه‌ای از نقص در سیبک‌ها، میل تعادل یا سگ‌دست باشد. رانندگی با قطعات معیوب باعث آسیب بیشتر و حتی خطر جدی در هنگام حرکت می‌شود.

توصیه:

• در صورت احساس لرزش در فرمان یا شنیدن صدای غیرعادی، فوراً سیستم جلوبندی را بررسی کنید

• هر ۲۰ هزار کیلومتر، یک بار سیستم فرمان را سرویس کنید

۶. متعادل‌سازی و بالانس چرخ‌ها

چرخ‌هایی که بالانس نیستند، هنگام حرکت لرزش تولید می‌کنند که این لرزش به تدریج به قطعات جلوبندی آسیب می‌زند. همچنین باعث شل شدن پیچ‌ها و افزایش مصرف سوخت نیز می‌شود.

راهکار:

• بالانس چرخ‌ها بعد از هر تعویض لاستیک یا هر ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر انجام شود

• در صورت لرزش فرمان در سرعت‌های بالا، ابتدا بالانس بررسی شود

۷. استفاده از لاستیک مناسب و باد تنظیم‌شده

لاستیک‌هایی که بیش از حد سفت یا نرم هستند، مستقیماً باعث انتقال غیرطبیعی نیرو به جلوبندی می‌شوند. همچنین استفاده از لاستیک‌های کهنه یا ساییده‌شده باعث افزایش فشار روی کمک‌فنرها و طبق‌ها می‌شود.

نکات مهم:

• از لاستیک با اندازه و برند توصیه‌شده توسط کارخانه استفاده کنید

• فشار باد لاستیک‌ها را ماهی یک‌بار کنترل و تنظیم کنید

۸. پرهیز از حمل بار اضافی

خودرویی که بار زیادی حمل می‌کند، فشار بیشتری به سیستم تعلیق و جلوبندی وارد می‌کند. مخصوصاً در خودروهای سواری، حمل بار بیشتر از ظرفیت می‌تواند باعث شکستن یا خم‌شدن طبق، کمک‌فنر و میل تعادل شود.

راهکار:

• حداکثر بار مجاز درج شده در دفترچه خودرو را رعایت کنید

• از بار زدن صندوق عقب بیش از حد بپرهیزید

۹. دوری از تصادف‌ها و ضربه‌های کوچک

حتی ضربه‌های به ظاهر کوچک به جدول، برخورد با لبه‌های تیز، یا برخورد با موانع ممکن است به قطعات حساس جلوبندی آسیب برساند. بسیاری از رانندگان این آسیب‌ها را جدی نمی‌گیرند تا زمانی که صدای تق‌تق یا لرزش فرمان ظاهر شود.

۱۰. بازدید دوره‌ای توسط تعمیرکار متخصص

هیچ چیز جای معاینه‌ی تخصصی را نمی‌گیرد. بهتر است هر ۶ ماه یا بعد از هر سفر طولانی، خودرو را نزد تعمیرکار جلوبندی‌ساز ببرید تا بررسی دقیق از اجزای سیستم انجام دهد.

موارد بررسی شامل:

• سیبک‌ها و مفصل‌ها

• طبق‌ها

• میل تعادل

• کمک‌فنر و فنر

• بوش‌ها

جمع‌بندی

جلوبندی خودرو قلب فرمان‌پذیری و نرمی حرکت است. نگهداری صحیح از این بخش، نه تنها هزینه‌های تعمیرات را کاهش می‌دهد بلکه ایمنی سرنشینان را نیز تضمین می‌کند. با رعایت نکاتی ساده مانند رانندگی ملایم، تنظیم باد لاستیک، تعویض به‌موقع قطعات مصرفی و بررسی‌های دوره‌ای، می‌توانید عمر جلوبندی خودروی خود را به طرز چشم‌گیری افزایش دهید.

فراموش نکنید که هزینه پیشگیری همیشه بسیار کمتر از هزینه تعمیر است. اگر قصد نگهداری صحیح از خودرو را دارید، مراقبت از جلوبندی باید یکی از اولویت‌های شما باشد.