علائم خرابی دسته موتور چیست؟

راهنمای کامل تشخیص و تعویض دسته موتور خودرو

دسته موتور (Engine Mount) یکی از قطعات حیاتی اما نسبتاً ناشناخته در خودرو است که وظیفه‌ی اصلی آن نگهداری و تثبیت موتور روی شاسی خودرو می‌باشد. اگرچه دسته موتور کوچک و ساده به نظر می‌رسد، اما نقش بسیار مهمی در کاهش لرزش‌ها، کنترل حرکت موتور و انتقال نیرو ایفا می‌کند.

خرابی دسته موتور ممکن است با نشانه‌هایی ساده مانند لرزش در کابین شروع شود، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به موتور، گیربکس و سایر بخش‌های خودرو گردد. در این مقاله، به‌طور جامع به علائم خرابی دسته موتور، علت‌های آن، زمان مناسب برای تعویض و هزینه‌های مربوطه خواهیم پرداخت.

دسته موتور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

دسته موتور یک قطعه ترکیبی از فلز و لاستیک یا در مواردی هیدرولیک است که بین موتور و شاسی خودرو قرار می‌گیرد. این قطعه:

• موتور را در جای خود ثابت نگه می‌دارد.

• ارتعاشات و لرزش‌های ناشی از کارکرد موتور را جذب می‌کند.

• در برابر نیروهای وارده از ترمز، شتاب و تغییر جهت مقاومت می‌کند.

• از آسیب دیدن قطعات حساس در اطراف موتور جلوگیری می‌کند.

خودروها معمولاً دارای چند دسته موتور هستند (معمولاً ۲ تا ۴ عدد) که هرکدام وظیفه نگهداری بخش خاصی از موتور و گیربکس را برعهده دارند.

علائم خرابی دسته موتور

۱. لرزش شدید در کابین

یکی از رایج‌ترین علائم خرابی دسته موتور، افزایش لرزش‌ها به‌خصوص در هنگام روشن بودن خودرو در حالت درجا (Idle) یا در زمان شتاب‌گیری است. این لرزش‌ها می‌تواند از کف خودرو، فرمان یا داشبورد احساس شود.

 علت: لاستیک دسته موتور خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و نمی‌تواند لرزش‌ها را جذب کند.

۲. تکان خوردن غیرعادی موتور هنگام استارت یا خاموش کردن خودرو

اگر هنگام روشن یا خاموش کردن موتور، تکان شدیدی در کاپوت یا صدایی مثل «تق» یا «ضربه» احساس می‌کنید، ممکن است یکی از دسته موتور‌ها شکسته یا ترک خورده باشد.

 علت: موتور نمی‌تواند به‌درستی در جای خود ثابت بماند و حرکت اضافی می‌کند.

۳. احساس ضربه یا صدای کوبش هنگام تعویض دنده

در خودروهای دنده دستی یا اتوماتیک، تعویض دنده با صدای کوبش، ضربه یا حرکت ناگهانی ممکن است نشان‌دهنده خرابی دسته گیربکس یا دسته موتور باشد.

 علت: دسته موتور دیگر نمی‌تواند انتقال نیرو را به‌درستی مهار کند.

۴. کج شدن یا تغییر زاویه موتور در کاپوت

در موارد حاد، ممکن است با باز کردن درب کاپوت متوجه تغییر زاویه موتور نسبت به حالت عادی شوید.

 علت: یکی از دسته موتور‌ها به‌طور کامل شکسته یا از محل اتصال جدا شده است.

۵. شنیدن صدای تق‌تق یا ضربه هنگام عبور از دست‌انداز

وقتی دسته موتور ضعیف یا خراب می‌شود، موتور هنگام عبور از موانع حرکات آزاد بیشتری دارد و ممکن است با شاسی یا سایر قطعات برخورد کند.

✔ علت: فقدان پایداری موتور و عدم جذب شوک‌ها توسط دسته موتور خراب.

۶. کاهش کنترل و تعادل خودرو در هنگام شتاب یا ترمز شدید

یکی از وظایف دسته موتور کنترل نیروهای واردشده از شتاب و ترمز است. خرابی آن می‌تواند تعادل خودرو را مختل کند.

 علت: عدم تثبیت موتور در موقعیت اصلی خود در هنگام شتاب‌گیری یا ترمز شدید.

دلایل خرابی دسته موتور

• فرسودگی طبیعی لاستیک‌ها با گذر زمان (به‌ویژه در آب‌وهوای گرم یا شهری)

• تصادف یا ضربه شدید به موتور یا زیر خودرو

• رانندگی با دنده‌های اشتباه یا دور موتور بالا

• نشتی روغن یا گریس روی دسته موتور که باعث کاهش عمر آن می‌شود

• کیفیت پایین دسته موتور (خصوصاً در قطعات غیراصلی)

چه زمانی باید دسته موتور را تعویض کرد؟

اگر هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید، باید در اسرع وقت به تعمیرکار یا مکانیک متخصص مراجعه کنید. تعویض دسته موتور قبل از خراب شدن کامل می‌تواند از خسارت‌های بزرگ‌تری جلوگیری کند.

 توصیه: در سرویس‌های دوره‌ای، وضعیت سلامت دسته موتور بررسی شود.

نحوه تشخیص خرابی دسته موتور توسط مکانیک

• بازدید چشمی: برای بررسی ترک، شکستگی یا نشتی روغن روی دسته.

• تست لرزش: با استارت خودرو و بررسی تکان‌ها.

• بررسی صدای غیرطبیعی هنگام تعویض دنده یا گاز دادن.

• تست دستی با بالا بردن موتور به کمک جک مخصوص.

هزینه تعویض دسته موتور چقدر است؟

هزینه تعویض بسته به نوع خودرو، تعداد دسته‌های معیوب و برند قطعه متفاوت است. به‌طور میانگین:

• قیمت دسته موتور اصلی یا باکیفیت: از ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان (در سال ۱۴۰۴)

• دستمزد تعویض: از ۳۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان (بسته به خودرو و مکان تعویض)

نکته مهم: همیشه از قطعات باکیفیت استفاده کنید تا از دوباره‌کاری جلوگیری شود.

آیا رانندگی با دسته موتور خراب خطرناک است؟

بله! خرابی دسته موتور در کوتاه‌مدت ممکن است فقط باعث لرزش شود، اما در بلندمدت می‌تواند:

• باعث آسیب به موتور و گیربکس شود.

• سبب پارگی شیلنگ‌ها و سیم‌کشی اطراف موتور شود.

• ایمنی خودرو را در زمان ترمز یا شتاب ناگهانی کاهش دهد.

• باعث شکستن قطعات فلزی موتور در اثر ضربه مکرر شود.

بنابراین توصیه می‌شود به هیچ وجه رانندگی طولانی با دسته موتور خراب انجام ندهید.

نتیجه‌گیری

دسته موتور اگرچه قطعه‌ای کوچک و نسبتاً ساده در ظاهر است، اما نقش بسیار مهمی در پایداری، ایمنی و عملکرد نرم موتور ایفا می‌کند. با شناخت علائم خرابی دسته موتور و اقدام سریع برای تعویض آن، می‌توان از خسارات سنگین و ناگهانی جلوگیری کرد.

اگر هنگام رانندگی یا روشن کردن خودرو متوجه لرزش، ضربه یا صدای غیرعادی شدید، احتمال خرابی دسته موتور را جدی بگیرید و خودرو را نزد متخصص بررسی نمایید.