توسط : رانندگی در جاده‌های کوهستانی یا شهرهای مرتفع، می‌تواند تجربه‌ای متفاوت از رانندگی در مناطق هموار و نزدیک به سطح دریا باشد. یکی از عوامل تأثیرگذار در این تفاوت، ارتفاع از سطح دریا است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید با افزایش ارتفاع، عملکرد موتور خودرو نیز دستخوش تغییراتی می‌شود. در این مقاله،در وبلاگ دیناپارت به بررسی دقیق این موضوع می‌پردازیم.
چرا ارتفاع اهمیت دارد؟
در ارتفاعات، میزان فشار هوا و چگالی اکسیژن کاهش می‌یابد. این یعنی در هر تنفس موتور، هوای کمتری به داخل سیلندر وارد می‌شود. در نتیجه، احتراق کامل سوخت به خوبی انجام نمی‌گیرد. این موضوع، مستقیماً روی توان و بازدهی موتور اثر می‌گذارد.
کاهش قدرت موتور در ارتفاع زیاد
به طور میانگین، با هر ۱۰۰۰ متر افزایش ارتفاع، حدود ۱۰٪ از توان موتور کاهش پیدا می‌کند. این کاهش برای خودروهایی که فاقد سیستم توربو هستند، محسوس‌تر است. مثلاً اگر خودروی شما در سطح دریا ۱۰۰ اسب بخار قدرت دارد، در ارتفاع ۳۰۰۰ متری این قدرت ممکن است به حدود ۷۰ اسب بخار برسد.
نقش ECU و سنسورها
خودروهای مدرن به ECU (واحد کنترل الکترونیکی موتور) مجهز هستند. این سیستم با کمک سنسور فشار هوا و اکسیژن، اطلاعات لازم را جمع‌آوری کرده و ترکیب سوخت و هوا را تنظیم می‌کند. هرچند ECU تلاش می‌کند عملکرد موتور را بهینه کند، اما نمی‌تواند کاملاً افت توان را جبران کند.
تأثیر ارتفاع بر مصرف سوخت
جالب است بدانید که با کاهش اکسیژن، مصرف سوخت به‌طور نسبی افزایش پیدا می‌کند. موتور مجبور است برای تولید توان مشابه، بیشتر کار کند. همین موضوع باعث می‌شود در ارتفاعات بالا، راننده احساس کند که خودرو کُند شده و دیرتر به سرعت دلخواه می‌رسد.
اهمیت سیستم توربو در ارتفاع
موتورهای توربوشارژر در ارتفاع عملکرد بهتری نسبت به موتورهای تنفس طبیعی دارند. چرا؟ چون توربو با فشرده‌سازی هوا، افت چگالی اکسیژن را جبران می‌کند. به همین دلیل در مناطقی مثل همدان، کرمانشاه یا شهرکرد، خودروهای توربوشارژ عملکرد قابل قبول‌تری دارند.
تأثیر ارتفاع بر دمای موتور
در ارتفاعات، به دلیل فشار کمتر هوا، فرایند خنک‌سازی موتور ضعیف‌تر می‌شود. به عبارتی، گرما سخت‌تر از موتور دفع می‌شود. این مسئله در فصل تابستان و هنگام رانندگی در سربالایی‌ها می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
تأثیر ارتفاع بر سیستم ترمز
هرچند تمرکز اصلی ما روی موتور است، اما بد نیست بدانید که عملکرد ترمز نیز تحت تأثیر ارتفاع قرار می‌گیرد. در هوای رقیق، سیستم‌های ترمز هیدرولیکی و ترمز موتور، ممکن است کمی کندتر واکنش دهند. به همین دلیل در جاده‌های کوهستانی باید با احتیاط بیشتری ترمز گرفت.
نکاتی برای رانندگی در ارتفاعات
برای حفظ سلامت موتور و عملکرد بهتر خودرو، نکات زیر را رعایت کنید:
-
از بنزین با کیفیت استفاده کنید تا احتراق بهتر انجام شود.
-
موتور را زیاد تحت فشار قرار ندهید. به‌خصوص در سربالایی‌ها.
-
دور موتور را پایین نگه دارید تا مصرف سوخت کنترل شود.
-
در صورت امکان، خودروی توربوشارژ را انتخاب کنید.
-
قبل از سفر به مناطق مرتفع، سیستم خنک‌کننده را بررسی کنید.
خودروهای کاربراتوری در ارتفاع
اگر هنوز از خودروهای قدیمی‌تر استفاده می‌کنید، باید بدانید که سیستم کاربراتور نمی‌تواند مثل ECU هوشمند عمل کند. در این نوع خودروها، افت توان بیشتر احساس می‌شود و مصرف سوخت نیز افزایش چشمگیری دارد. در چنین شرایطی، تنظیم دستی کاربراتور توسط مکانیک می‌تواند مؤثر باشد.
نتیجه‌گیری
ارتفاع از سطح دریا، یکی از فاکتورهای پنهان اما مهم در عملکرد خودرو است. کاهش چگالی هوا، افت قدرت، افزایش مصرف سوخت و دمای بالاتر موتور از جمله پیامدهای رانندگی در ارتفاعات است. با رعایت نکات فنی و انتخاب خودروی مناسب، می‌توان این تأثیرات را کاهش داد و رانندگی ایمن‌تری را تجربه کرد.
