توسط : رانندگی در جاده‌های ناهموار، پرچاله، یا آسفالت‌نشده، یکی از عوامل پنهان اما بسیار مؤثر در استهلاک خودرو است. در این شرایط، نه‌تنها راحتی رانندگی کاهش می‌یابد، بلکه اجزای کلیدی خودرو مانند سیستم تعلیق، لاستیک‌ها، فرمان و ترمزها در معرض فرسایش شدید قرار می‌گیرند. در این مقاله، در بلاگ دیناپارت به بررسی علمی و دقیق تأثیر کیفیت جاده‌ها بر عمر مفید قطعات خودرو می‌پردازیم و در نهایت، راهکارهایی برای کاهش آسیب‌ها ارائه می‌کنیم.
سیستم تعلیق؛ اولین قربانی جاده‌های بی‌کیفیت
سیستم تعلیق خودرو که وظیفه اصلی آن جذب ضربات ناشی از ناهمواری‌هاست، در جاده‌های پرچاله و خاکی تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد. قطعاتی مانند کمک‌فنرها، بوش‌ها و اتصالات پلوس در اثر عبور مداوم از سطوح خشن، به‌مرور دچار سایش یا شکستگی می‌شوند.
نشانه‌های آسیب:
-
کوبش بیش‌ازحد در کابین
-
صدای تق‌تق از زیر خودرو
-
کاهش پایداری در پیچ‌ها یا زمان ترمزگیری
در این شرایط، هزینه تعمیر یا تعویض سیستم تعلیق بسیار بیشتر از پیشگیری خواهد بود. بنابراین توجه به وضعیت جاده در زمان رانندگی اهمیت زیادی دارد.
فرسایش لاستیک‌ها در مسیرهای ناهموار
یکی از قطعاتی که مستقیماً با سطح جاده در تماس است، لاستیک خودرو است. برخورد مداوم با چاله‌ها، سنگ‌ریزه‌ها و آسفالت‌های ترک‌خورده باعث سایش غیریکدست، ترک‌خوردگی یا پارگی لاستیک‌ها می‌شود. علاوه بر این، در مسیرهای نامسطح احتمال پنچری یا آسیب جدی به دیواره لاستیک افزایش می‌یابد.
کلمات کلیدی مهم:
-
ساییدگی لاستیک
-
افزایش مصرف سوخت به‌علت مقاومت غلطشی بالا
-
عدم چسبندگی مناسب در ترمزگیری
استفاده از لاستیک‌های باکیفیت و کنترل مرتب فشار باد تایرها از راهکارهای مهم برای مقابله با این مشکلات است.
سیستم فرمان و بلبرینگ‌ها؛ فراموش‌شده‌های حساس
در جاده‌های با آسفالت نامطلوب، نه‌تنها کنترل خودرو سخت‌تر می‌شود بلکه اجزای فرمان خودرو نیز در معرض آسیب جدی قرار دارند. سیبک‌ها، جعبه‌فرمان، بلبرینگ چرخ و میل‌فرمان با هر ضربه یا تکان ناگهانی، مقداری از تراز و سلامت خود را از دست می‌دهند.
علائم خرابی:
-
سفت شدن یا لقی در فرمان
-
کشیدن فرمان به یک سمت
-
صدای غیرعادی هنگام پیچیدن
رانندگی در این شرایط باعث کاهش دقت فرمان‌پذیری و درنتیجه افزایش خطر تصادف می‌شود. معاینه منظم سیستم فرمان و تنظیم زَوایای چرخ‌ها (alignment) می‌تواند در پیشگیری از فرسایش زودهنگام مؤثر باشد.
سیستم ترمز و کاهش کارایی در شرایط ناهموار
ترمزگیری مکرر در مسیرهای پرچاله و لغزنده باعث داغ‌شدن بیش‌ازحد دیسک و لنت‌ها می‌شود. همچنین ورود گرد و خاک، سنگ‌ریزه یا گل به سیستم ترمز می‌تواند موجب فرسایش سریع لنت‌ها، کاهش قدرت ترمزگیری و حتی قفل‌شدن چرخ‌ها شود.
موارد آسیب‌پذیر:
-
لنت و دیسک ترمز
-
کالیپرها و روغن ترمز
-
ABS و سنسورها
یکی از نکات کلیدی در این زمینه، تعویض به‌موقع لنت ترمز و بررسی دوره‌ای عملکرد سیستم ABS است. همچنین از ترمزگیری شدید در مسیرهای ناهموار باید اجتناب کرد.
مصرف سوخت بیشتر در جاده‌های بی‌کیفیت
کیفیت پایین جاده‌ها باعث می‌شود راننده به‌طور مداوم در حال شتاب‌گیری و ترمزگیری باشد. این مسئله نه‌تنها فشار زیادی به پیشرانه وارد می‌کند بلکه موجب افزایش مصرف سوخت و کاهش راندمان موتور نیز می‌شود. خودرو در این شرایط مجبور به تولید نیروی بیشتر برای غلبه بر اصطکاک و موانع فیزیکی است.
راهکارهای کاهش استهلاک در جاده‌های نامطلوب
برای کاهش تأثیر کیفیت پایین جاده‌ها بر اجزای خودرو، می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
-
تنظیم باد لاستیک‌ها طبق توصیه سازنده
-
رانندگی با سرعت پایین‌تر در مسیرهای ناهموار
-
بازدید دوره‌ای از سیستم تعلیق و فرمان
-
شست‌وشوی زیر خودرو پس از عبور از مسیرهای گل‌آلود
-
عدم ترمزگیری ناگهانی روی چاله یا دست‌انداز
-
توجه به علائم هشداردهنده خودرو مانند چراغ ABS، ESP و صدای غیرعادی
جمع‌بندی
کیفیت پایین جاده یکی از عوامل مهم در افزایش استهلاک خودرو است که معمولاً نادیده گرفته می‌شود. قطعاتی مانند کمک‌فنر، لاستیک، سیستم فرمان و ترمزها بیشترین آسیب را در مسیرهای ناهموار متحمل می‌شوند. شناخت علائم خرابی، مراقبت پیشگیرانه و رعایت اصول رانندگی ایمن می‌تواند عمر مفید خودرو را افزایش دهد و از هزینه‌های تعمیرات پرهزینه جلوگیری کند.
پس اگر در شهری با جاده‌های پرچاله یا مسیرهای خاکی زندگی می‌کنید، بهتر است از همین امروز مراقبت دقیق‌تری از خودروی خود داشته باشید.
